Θεία Τέχνη: Αικατερίνης

Περισσότερο από ένα απλό θραύσμα του παρελθόντος, τα λείψανα είναι εμποτισμένα με θεϊκές δυνάμεις που θεραπεύουν και δημιουργούν θαύματα. Λειτουργούν ως συνδετικός κρίκος μεταξύ της γης και του ουρανού, της ζωής και της μετά θάνατον ζωής, και ως σημείο επαφής μεταξύ του Θεού και της ανθρωπότητας. Ακριβώς όπως οι πιστοί τιμούν τον Χριστό και τους αγίους για την ευσέβεια και την ευσέβειά τους, τα λείψανα τιμούνται ως πολύτιμα αντικείμενα που διαχέονται με την καλοσύνη και τη χάρη του Θεού.

Τα λειψανοθήκες είναι δοχεία που προστατεύουν τα ιερά αντικείμενα. Όπως μπορείτε να φανταστείτε, αυτά τα πολύτιμα λείψανα φυλάσσονταν σε περίτεχνες λειψανοθήκες, συχνά κατασκευασμένες από πολύτιμα μέταλλα και πέτρες, και αποτελούν μερικά από τα πιο όμορφα θρησκευτικά έργα τέχνης.

Τα λειψανοθήκες παίρνουν όλες τις διαφορετικές μορφές. Μπορεί να είναι μικρά και φορητά ή μεγάλα ιερά και συχνά είναι διακοσμημένα με μεταλλοτεχνία, κεντήματα, πέτρες ή ζωγραφιές. Μερικές φορές τα λειψανοθήκες αντιπροσωπεύουν το πραγματικό λείψανο στο εσωτερικό τους, όπως μια λειψανοθήκη σε σχήμα δακτύλου που φιλοξενεί το οστό του δακτύλου ενός αγίου, ή αυτός ο σταυρός, ο οποίος περιέχει ένα κομμάτι από το Τίμιο Ξύλο, τον σταυρό πάνω στον οποίο σταυρώθηκε ο Χριστός. Τα ιερότερα είναι λείψανα του Χριστού και της Παναγίας, όπως το πέπλο της Μαρίας.

Τα κειμήλια καλύπτονται συχνά σε αφηγηματικές σκηνές. Αυτός ο σταυρός είναι διακοσμημένος με σκηνές από τον Χριστολογικό κύκλο, ο οποίος ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής κατά την πρώιμη περίοδο μετά την Εικονομαχία, και επικεντρώνεται σε θέματα ενσάρκωσης και σωτηρίας. Εκτός από τις σκηνές, η μορφή και το περιεχόμενο της λειψανοθήκης θεωρείται ότι ενισχύουν περαιτέρω τις προστατευτικές ιδιότητες του ίδιου του σταυρού.

Το λείψανο έγινε τόσο σημαντικό κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, ώστε ήταν υποχρεωτικό κάθε χριστιανικός βωμός να περιέχει ένα. Η κατοχή ενός λειψάνου προσέδιδε τιμή και προνόμια σε όποιον κατείχε το αντικείμενο και η συλλογή, το εμπόριο και η προμήθεια λειψάνων επικράτησε σε ολόκληρο τον χριστιανικό κόσμο. Ιδιαίτερα πολύτιμα λείψανα προσέλκυαν, και εξακολουθούν να προσελκύουν, προσκυνητές από πολύ μακριά.

Σύμφωνα με την παράδοση, μετά το μαρτύριό της, το σώμα της Αγίας Αικατερίνης μεταφέρθηκε από αγγέλους στο όρος Σινά και έγινε η ομώνυμη του κοντινού μοναστηριού. Σήμερα, φιλοξενεί αρκετά σημαντικά λείψανα της σεβαστής αγίας. Ένας από τους πιο αξιόλογους ιερούς θησαυρούς είναι η πολύτιμη και παλαιά λειψανοθήκη της Αγίας Αικατερίνης, η οποία εκτίθεται στην ομώνυμη αίθουσα του σκευοφυλακίου. Αποτελεί ένα από τα παλαιότερα σωζόμενα αντικείμενα που συνδέονται με την Αγία και χρονολογούνται στο δεύτερο μισό του 12ου αιώνα. Η μοναστική αδελφότητα του Σινά διαφυλάττει ευλαβικά τα ιερά λείψανα της μάρτυρος για σχεδόν έξι αιώνες.

Πρόκειται για την παλαιότερη λειψανοθήκη της Αγίας Αικατερίνης που σώζεται στο Σινά. Είναι διακοσμημένο με φυτικά μοτίβα σκαλισμένα σε βαθύ ανάγλυφο στις δύο μακρές πλευρές. το μοτίβο αποτελείται από φυτικά μοτίβα και σταυρούς, φύλλα άκανθας που ξεπηδούν από μακρούς μίσχους που περιβάλλουν ροζέτες που περιέχουν άνθη λωτού. Ο συνδυασμός στοιχείων τόσο της βυζαντινής όσο και της δυτικής τεχνοτροπίας μπορεί να συγκριθεί μόνο με την ομάδα εικόνων "Σταυροφόρων" που σώζεται στο μοναστήρι του Σινά και είναι παρόμοια με έργα που παρήχθησαν στην Ιερουσαλήμ στα μέσα του 12ου αιώνα.

Η λειψανοθήκη της Αγίας Αικατερίνης αναφέρεται για πρώτη φορά στο Καθολικό, την κύρια εκκλησία, σε ένα χειρόγραφο του1214 και η πρώτη απεικόνισή της χρονολογείται στον 16ο αιώνα, δημιουργημένη από έναν δυτικό προσκυνητή, τον Fra Noe Bianco. Η λειψανοθήκη φαίνεται ότι παρέμεινε μόνιμα μέσα στο Καθολικό της Μονής Σινά για περίπου 600 χρόνια, μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα, οπότε και αντικαταστάθηκε από νέα. Σήμερα φυλάσσεται στο μουσείο της μονής.

Αυτή η λειψανοθήκη είναι ένα μικρό τρίπτυχο και, σε αντίθεση με την παραπάνω λίθινη λειψανοθήκη, είναι πλούσια διακοσμημένη με επιχρυσωμένο ασήμι, χρυσό, σμάλτο, πολύτιμους λίθους και μαργαριτάρια και αποτελεί μια πολύτιμη λειψανοθήκη-ενκολύβιο.

Η κεντρική σκηνή αυτού του υφάσματος περιλαμβάνει τον Μωυσή να παραλαμβάνει τις Πινακίδες του Νόμου, τη μεταφορά των ιερών λειψάνων της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά από αγγέλους και τη λειψανοθήκη της Αγίας. Ο Αρχαίος των Ημερών απεικονίζεται να ευλογεί τη σκηνή από τον ουρανό. Στους πρόποδες των βουνών συναντάμε το Μοναστήρι, τον Μωυσή με το ποίμνιό του, την Αγία Αικατερίνη και την Παναγία της Βλάστης. Η κύρια σκηνή πλαισιώνεται από ξεχωριστές σκηνές από τη ζωή της Αγίας Αικατερίνης.

Το έργο αυτό δίνει την εντύπωση ενός ζωγραφισμένου και όχι κεντημένου έργου τέχνης. Πολύχρωμες μεταξωτές κλωστές, μαζί με χρυσό και ασημένιο σύρμα, αναδεικνύουν την πλήρη ομορφιά του κεντήματος. Στο παρελθόν, το αντικείμενο αυτό χρησίμευε ως επιτάφιο της Αγίας, κατά τη διάρκεια της λιτανείας και της λιτανείας, την ημέρα της γιορτής της Αγίας. Σήμερα τοποθετείται τελετουργικά στη λειψανοθήκη που περιέχει τα ιερά λείψανα του Αγίου.