Η καθημερινή ζωή στην Αρχαία Αίγυπτο στο Λούξορ
Πώς ήταν η μέση ημέρα των αρχαίων Αιγυπτίων που ζούσαν κοντά στο ναό του Λούξορ;
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έζησαν από το 5000 π.Χ. έως το 300 μ.Χ. περίπου. Ζούσαν κυρίως κατά μήκος του ποταμού Νείλου, επειδή ήταν η κύρια πηγή νερού για πόση και καλλιέργεια.
Η υπόλοιπη χώρα είναι γενικά μια έρημος, αρκετά ξηρή, αμμώδης και βραχώδης. Οι περισσότεροι άνθρωποι ήταν αγρότες και οι κύριες καλλιέργειές τους ήταν το σιτάρι και το κριθάρι. Είχαν επίσης οπωρώνες και αμπελώνες για την καλλιέργεια σταφυλιών, σύκων, χουρμάδων, ξηρών καρπών και ελιών. Οι αγρότες καλλιεργούσαν επίσης λαχανικά και καρπούζι.
Την άνοιξη κάθε έτους, ο Νείλος πλημμύριζε αξιόπιστα και απλωνόταν σε πλάτος έως και ένα μίλι. Υποχωρούσε και άφηνε πίσω του γόνιμη λάσπη/έδαφος. Οι αγρότες προετοίμαζαν το έδαφος με ένα άροτρο που έσερναν δύο άνδρες ή δύο βοοειδή. Στη συνέχεια, περνούσαν το χωράφι με μια ματσούνα, ένα εργαλείο που μοιάζει με αξίνα, για να σπάσουν τις μεγάλες μάζες χώματος. Μετά την προετοιμασία του εδάφους, οι γυναίκες σκόρπιζαν τους σπόρους στα αυλάκια με το χέρι από καλάθια. Στη συνέχεια, ένα κοπάδι πρόβατα περπατούσε πάνω στο χωράφι για να θάψει τους σπόρους.
Τα χωράφια αρδεύονταν μετά τη φύτευση με τη χρήση τάφρων και καναλιών, μερικές φορές βάζοντας νερό σε ένα κανάλι με το χέρι, ένα κουβά τη φορά. Επίσης, ξεχορταριάζανε και δούλευαν για να προστατεύσουν τις καλλιέργειες από τα πουλιά και τους αρουραίους. Μετά από τρεις μήνες συγκομίζονταν τα σιτηρά, μερικές φορές χρησιμοποιώντας δρεπάνι, ένα εργαλείο χειρός με κυρτή λεπίδα. Οι μίσχοι των φυτών χρησιμοποιούνταν ως άχυρο για τα ζώα. Οι κεφαλές των σπόρων με τα σιτηρά αλωνίζονταν. Αυτό περιελάμβανε το περπάτημα των βοοειδών πάνω από τις κεφαλές των σιτηρών για να διαχωρίσουν τους σπόρους από τις κορυφές των στελεχών και την άχνη. Στη συνέχεια, ο αγρότης χρησιμοποιούσε ένα μεγάλο εργαλείο σε σχήμα πιρουνιού για να πετάξει τα σιτηρά στον αέρα και ο άνεμος έδιωχνε την ψίχα. Οι σπόροι έπεφταν στο έδαφος και συλλέγονταν. Στη συνέχεια, ο σπόρος αλέθονταν για να φτιαχτεί αλεύρι για ψωμί. Μερικοί σπόροι χρησιμοποιούνταν επίσης για την παρασκευή μπύρας.
Η μπύρα ήταν ασφαλέστερη για πόση από το νερό, το οποίο μπορούσε να είναι, και πιθανώς ήταν, μολυσμένο με βακτήρια. Το αλκοόλ στην μπύρα θα σκότωνε τουλάχιστον μερικά από τα μικρόβια, όπως ακριβώς το αλκοολούχο απολυμαντικό χεριών σκοτώνει τα μικρόβια στο δέρμα. Οι Αιγύπτιοι έφτιαχναν επίσης κρασί από σταφύλια. Το κρασί καταναλώνονταν γενικά από τις ανώτερες τάξεις και η μπύρα από τον απλό λαό.
Επάγγελμα
Υπήρχαν πολλά άλλα επαγγέλματα στην αρχαία Αίγυπτο. Το δεύτερο πιο διαδεδομένο επάγγελμα ήταν ο "γραφέας". Οι γραφείς ήταν γραφειοκράτες, κυβερνητικοί υπάλληλοι, αντιγραφείς εγγράφων και ασχολούνταν επίσης με τη διακόσμηση των τάφων με ιερογλυφικά και ιστορίες. Διδάσκονταν σε ιδιωτικά σχολεία, καθώς δεν υπήρχε δημόσιο σχολικό σύστημα. Σε γενικές γραμμές εκτιμάται ότι μόνο το 1-2% του πληθυσμού ήξερε να διαβάζει και να γράφει.
Άλλα επαγγέλματα στην αρχαία Αίγυπτο ήταν στρατιώτες, ιερείς, προσωπικοί υπηρέτες, τεχνίτες, καλλιτέχνες, ανθρακωρύχοι σε λατομεία που έκοβαν πέτρινους όγκους και μεταλλωρύχοι σε ορυχεία που έψαχναν για χρυσό και τυρκουάζ. Οι τεχνίτες περιλάμβαναν γλύπτες, κατασκευαστές επίπλων και εργαλείων. Οι οικοδόμοι κατασκεύαζαν κυρίως κτίρια από πλίνθους από λάσπη που αποξηραίνονταν στον ήλιο. Αυτά τα τούβλα έχουν από τότε φθαρεί. Οι οικοδόμοι κατασκεύαζαν επίσης πέτρινους ναούς με κίονες και τοίχους, καθώς και τις πέτρινες πυραμίδες. Πολλοί από αυτούς έχουν επιβιώσει για χιλιάδες χρόνια και στέκονται ακόμη και σήμερα. Οι ναοί και οι λιθόκτιστοι υπόγειοι τάφοι είχαν συχνά ιερογλυφικά και ιστορίες γραμμένες στους τοίχους και πολλά από αυτά έχουν επιβιώσει και διδάσκουν στους μελετητές πολλά για τη ζωή, τη θρησκεία και την ιστορία της αρχαίας Αιγύπτου.
Υπήρχαν επίσης βοσκοί βοοειδών, κατσικιών και προβάτων. Τα ζώα παρήγαγαν κρέας, μαλλί και γάλα και χρησιμοποιούνταν επίσης για θυσίες στους ναούς. Οι βοσκοί οδηγούσαν τα κοπάδια και τα προστάτευαν επίσης από τις ύαινες και τους κροκόδειλους.
Κατά μήκος του ποταμού δούλευαν επίσης οι βυθοκόροι. Κυνηγούσαν και ψάρευαν και μάζευαν πάπυρο, ένα βαλτόχορτο που μεγάλωνε 10-12 πόδια ύψος. Ο πάπυρος χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή χαρτιού και μικρών σκαφών και χρησιμοποιήθηκε επίσης στην κατασκευή σπιτιών. Οι βαλτομάχοι λόγχιζαν ψάρια, τα οποία υπήρχαν άφθονα στον Νείλο, και έπιαναν πουλιά με δίχτυα.
Οι επιχειρηματίες αποτελούσαν ένα μικρό μέρος του πληθυσμού. Δεν υπήρχε χρήμα στην αρχαία Αίγυπτο μέχρι περίπου το 300 π.Χ. (π.Χ.), οπότε οι επιχειρήσεις γίνονταν με ανταλλαγές, ανταλλάσσοντας αντικείμενα με άλλα αντικείμενα. Ορισμένοι από τους επιχειρηματίες ασχολούνταν με το διεθνές εμπόριο, το οποίο περιελάμβανε χαλκό και κασσίτερο, ψηλή ξυλεία και μπαχαρικά. Η Αίγυπτος ήταν μεγάλος εξαγωγέας σιτηρών. Λόγω του νερού του Νείλου και του εύφορου εδάφους κατά μήκος του ποταμού, η Αίγυπτος ήταν σε θέση να παράγει περισσότερα τρόφιμα με λιγότερο εργατικό δυναμικό από οποιαδήποτε άλλη χώρα εκείνη την εποχή.
Τα ορυχεία θεωρούνταν το χειρότερο επάγγελμα επειδή η εργασία ήταν εξαντλητική και δούλευαν σε σκονισμένες, σκοτεινές και επικίνδυνες συνθήκες. Οι εργάτες στα λατομεία έκοβαν πέτρινους όγκους από βραχώδεις σχηματισμούς κυρίως ασβεστόλιθου και ψαμμίτη. Ορισμένες από αυτές τις πέτρες ζύγιζαν έως και 60 τόνους και χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή των πυραμίδων και άλλων κτιρίων.
Καθημερινή ζωή και αναψυχή
Ο μέσος Αιγύπτιος έπρεπε να εργάζεται για να επιβιώσει και δούλευε σχεδόν κάθε μέρα. Τα ρεπό ήταν γενικά μόνο για τις θρησκευτικές γιορτές, όταν οι άνθρωποι συγκεντρώνονταν για να παρακολουθήσουν μια πομπή ειδώλων και να γευματίσουν με δωρεάν φαγητό που παρείχε ένας ναός.
Το φαγητό στην αρχαία Αίγυπτο δεν ήταν "κρέας και πατάτες" για τον μέσο άνθρωπο. Ήταν "ψωμί και μπύρα". Η πρωτεΐνη προερχόταν συνήθως από ψάρια ή φυτικές πηγές. Το κρέας ήταν αρκετά ακριβό, γι' αυτό τρώγονταν μόνο σε ειδικές περιπτώσεις. Δεν είχαν ζάχαρη, οπότε χρησιμοποιούσαν το μέλι ως γλυκαντικό. Χρησιμοποιούσαν αλάτι και μπαχαρικά. Το αλάτι χρησιμοποιούνταν για τη συντήρηση των ψαριών, τα οποία επίσης διατηρούνταν από την αλλοίωση με το πάστωμα και την αποξήρανση στον ήλιο. Οι Αιγύπτιοι πιστεύεται ότι εφηύραν την μπύρα, η οποία παρασκευαζόταν με ζύμωση σιτηρών. Καταναλώνονταν επίσης αυγά και γάλα, και πιθανώς παρασκευάζονταν τυρί.
Η αναψυχή στην αρχαία Αίγυπτο είχε πολλές μορφές. Σε αυτές περιλαμβάνονταν τα συμπόσια, το κυνήγι και το ψάρεμα. Πήγαιναν για ιστιοπλοΐα στον ποταμό Νείλο και απολάμβαναν τη μουσική και τον χορό. Τα παιχνίδια περιλάμβαναν επιτραπέζια παιχνίδια, παιχνίδια με μπάλες και διελκυστίνδα. Έκαναν επίσης πάλη και ζογκλερικά. Τα παιδιά έπαιζαν με κούκλες και είχαν μηχανικά παιχνίδια με κινούμενα μέρη.
Τα σπίτια τους ήταν χτισμένα για να αντιμετωπίζουν τις ακραίες κλιματικές συνθήκες. Ο καιρός μπορούσε να φτάσει τους 120 βαθμούς Φαρενάιτ (48 βαθμούς Κελσίου) ένα καλοκαιρινό απόγευμα και να κάνει κρύο μέχρι και τους 30 βαθμούς Φαρενάιτ ( περίπου 2 βαθμούς Κελσίου) μια χειμωνιάτικη νύχτα. Τα σπίτια είχαν γενικά μια ανοιχτή αυλή, μια βεράντα που συγκρατούνταν από κολώνες και καλύπτονταν με στέγη, μαζί με ιδιωτικά δωμάτια για την οικογένεια. Μπορεί επίσης να διέθεταν πισίνα. Στα αγροτικά σπίτια προστέθηκαν σιλό για τα σιτηρά και στάβλοι για τα ζώα. Στις πόλεις τα σπίτια μπορεί να είχαν ύψος 3-4 ορόφους και να ήταν διατεταγμένα ως σειρές.
Θρησκεία
Τίποτα δεν επηρέαζε την καθημερινή ζωή των Αιγυπτίων περισσότερο από τη θρησκεία τους, η οποία διέφερε σημαντικά από οτιδήποτε γνωρίζουμε σήμερα. Λάτρευαν ένα τεράστιο φάσμα θεών, ίσως πάνω από 1.000, από τους οποίους μπορούσαν να διαλέξουν και να επιλέξουν. Οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι οτιδήποτε συνέβαινε στη ζωή τους ή στο περιβάλλον τους είχε μια υπερφυσική αιτία. Πίστευαν σε μια μεταθανάτια ζωή ως πραγματικό και οριστικό προορισμό και πίστευαν ότι αυτή η μεταθανάτια ζωή ήταν παρόμοια με τη ζωή σε αυτόν τον κόσμο. Η επίτευξη της αιώνιας ζωής δεν απαιτούσε την εκτέλεση καλών πράξεων, αλλά απλώς απαιτούσε να μην κάνουν κανένα λάθος. Η θρησκεία τους έλεγε ότι οι θεοί θα αναδημιουργούσαν ό,τι έβλεπαν οι θεοί σε έναν τοίχο τάφου, γι' αυτό και οι τοίχοι των τάφων περιλάμβαναν ζωγραφιές με ό,τι απολάμβαναν περισσότερο οι άνθρωποι. Πίστευαν επίσης στη μαγεία.
Θεωρούσαν ότι ο φαραώ ήταν θεϊκός ή ότι είχε θεϊκές ιδιότητες. Ο φαραώ θεωρούνταν απόγονος ενός θεού και πίστευαν ότι ήταν αθάνατος και θα συνέχιζε να ζει και μετά το θάνατο. Ο φαραώ λειτουργούσε ως προστάτης του λαού και πίστευαν ότι η τάξη και η ευημερία της κοινωνίας εξαρτιόταν από την αδιαμφισβήτητη υπακοή τους σε αυτόν. Ο φαραώ είχε περισσότερη εξουσία από οποιονδήποτε άλλο μονάρχη στην ιστορία και θεωρούνταν ο ιδιοκτήτης ολόκληρης της Αιγύπτου.
Κοινωνικές τάξεις
Στην Αίγυπτο υπήρχαν τρεις κοινωνικές τάξεις. Υπήρχαν τα μέλη της βασιλικής οικογένειας, όπως ο φαραώ και η εκτεταμένη οικογένειά του. Υπήρχαν οι "ελεύθεροι" άνθρωποι, όπως οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι , οι ιερείς των θεών, οι στρατιώτες και κάποιοι πολίτες. Η κατώτερη τάξη περιλάμβανε τους δουλοπάροικους και τους δούλους. Οι δουλοπάροικοι ανήκαν στη γη και αγοράζονταν και πωλούνταν μαζί με τη γη. Κάποια στιγμή στις αρχές της αρχαίας Αιγύπτου σχεδόν όλοι οι άνθρωποι στη χώρα ήταν δουλοπάροικοι. Η δουλεία αρχικά δεν υπήρχε στην αρχαία Αίγυπτο, αλλά ξεκίνησε με τα ξένα στρατεύματα που αιχμαλωτίστηκαν στη μάχη και με τα παιδιά των αιχμαλώτων .
Οι πυραμίδες χτίστηκαν από σκλάβους; Όχι, οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι οι πυραμίδες χτίστηκαν από Αιγύπτιους κατά τη διάρκεια της εποχής που είχαν χρόνο να εργαστούν σε έργα μετά τη συγκομιδή και πριν από την επόμενη περίοδο φύτευσης.
Ο γάμος στην αρχαία Αίγυπτο δεν ήταν θρησκευτικό ζήτημα. Βασιζόταν σε ένα συμβόλαιο μεταξύ του γαμπρού και της οικογένειας της νύφης και περιελάμβανε την ανταλλαγή δώρων. Οι άνδρες και οι γυναίκες αναμενόταν να παντρευτούν και να κάνουν παιδιά. Οι γυναίκες διαχειρίζονταν το νοικοκυριό και τα παιδιά. Συνήθως άλεθαν το σιτάρι σε αλεύρι και έψηναν το ψωμί. Έκαναν επίσης την ύφανση υφασμάτων και το ράψιμο των ρούχων. Οι γάμοι αναμενόταν να διαρκούν μέχρι το θάνατο. Οι γυναίκες θεωρούνταν ίσες βάσει του νόμου, αλλά ήταν πολίτες δεύτερης κατηγορίας όσον αφορά την απασχόληση εκτός σπιτιού. Η θέση των γυναικών προερχόταν από τη σχέση τους με τον πατέρα τους στα νιάτα τους και τον σύζυγό τους αργότερα στη ζωή τους. Μια γυναίκα σπάνια γινόταν φαραώ στην Αίγυπτο.
Ο αρχαίος αιγυπτιακός πολιτισμός θεωρείται προηγμένος σε σύγκριση με πολλούς άλλους της εποχής του. Ο Ηρόδοτος, ο Έλληνας ιστορικός τον 5ο αιώνα π.Χ. (π.Χ.) ρώτησε τους Αιγύπτιους ιερείς ποιο ήταν το κλειδί για το μεγαλείο της Αιγύπτου. "Η Αίγυπτος είναι το δώρο του Νείλου", είπαν.
Αναφορές
Οι περιορισμοί της τυπικής αρχαίας αιγυπτιακής θρησκείας του Antony Spalinger. The University of Chicago Press Journals Journal of Near Eastern Studies Οκτώβριος 1998 (σ. 241)
Η καθημερινή ζωή στην αρχαία Αίγυπτο του Andrea G. McDowell. Scientific American τ. 275 αριθ. 6 Δεκέμβριος 1996 (σελ. 100-105)
Life in Ancient Egypt Akhentanen, the Amarna Period and Tutankhamun των Barry Kemp και Albert Zink στο RCC Perspectives No. 3. Αρρώστια, Ούννος, Πόλεμος και Θρησκεία: (σελ. 9-24).
History.com Αρχαία Αίγυπτος 5000 π.Χ. έως 332 μ.Χ. (2009). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου "η Αίγυπτος ήταν ο κατεξοχήν πολιτισμός στον μεσογειακό κόσμο". Συγγραφέας: Α: History.com
Η καθημερινή ζωή των αρχαίων Αιγυπτίων 2η έκδοση των Bob Brierr και Hoyt Hubbs. Greenwood Press 2008 (Στιγμιότυπα που έγιναν 13/6/2022)
Digital Giza/Daily Life in Ancient Egypt (Ψηφιακή Γκίζα/Καθημερινή ζωή στην Αρχαία Αίγυπτο) στη διεύθυνση https://giza.fas.harvard.edu.
Aspects of Daily Life in Ancient Egyptian Letters της Susan Thorpe (https://asor.org). Οκτώβριος 2021, τόμος IX, αριθ. 10.